Wanneer is een zzp’er geen opdrachtgever, maar wel de baas?

In veel samenwerkingen met zzp’ers denken mensen dat wie betaalt automatisch opdrachtgever is, en wie werkt automatisch ondergeschikt is. Maar de praktijk is complexer. Soms is de zzp’er formeel zelfstandige, maar functioneert hij als ‘de baas’ binnen het werkproces.

Pagina banner afbeelding

Wanneer is een zzp’er geen opdrachtgever, maar wel de baas?

In veel samenwerkingen met zzp’ers denken mensen dat wie betaalt automatisch opdrachtgever is, en wie werkt automatisch ondergeschikt is. Maar de praktijk is complexer. Soms is de zzp’er formeel zelfstandige, maar functioneert hij als ‘de baas’ binnen het werkproces.

Dit kan juridische gevolgen hebben, vooral bij de beoordeling van schijnzelfstandigheid. In deze pagina leggen we uit wanneer een zzp’er geen opdrachtgever is, maar toch leiding geeft, en wat dat betekent voor jou.

Inhoudsopgave

  • Wat betekent ‘geen opdrachtgever, wel de baas’?
  • Wanneer krijgt een zzp’er gezag over anderen?
  • Hoe beïnvloedt dit de arbeidsrelatie?
  • Wat zijn de risico’s van deze situatie?
  • Voorbeelden uit de praktijk
  • Hoe voorkom je problemen met gezag en schijnzelfstandigheid

Wat betekent ‘geen opdrachtgever, wel de baas’?
De uitdrukking ‘geen opdrachtgever, wel de baas’ duidt op een situatie waarbij een zzp’er formeel geen opdrachtgever is, maar binnen het werkproces wel de leiding voert. Dit betekent dat de zzp’er invloed heeft op anderen, taken verdeelt, of het werk aanstuurt, zonder dat hij zelf als werkgever optreedt.

Dat kan de juridische status veranderen.

Hoewel hij zelf geen opdrachtgever is, oefent hij gezag uit. Dit gezag kan leiden tot een arbeidsrechtelijke beoordeling die afwijkt van de contractuele zelfstandigheid. Het is een belangrijke nuance in de beoordeling van schijnzelfstandigheid.

Wanneer krijgt een zzp’er gezag over anderen?
Gevalletjes waarin een zzp’er ‘de baas’ is, komen vaker voor dan je denkt. Bijvoorbeeld als hij teamleden coacht, werkt als projectleider, of verantwoordelijk is voor de planning. Ook als hij opdrachten geeft of werkzaamheden aanstuurt, wordt gezag toegekend.

Dit gezag hoeft niet altijd formeel te zijn.

Zelfs informele invloed of leidinggevende taken kunnen voldoende zijn om gezag vast te stellen. Het draait om feitelijke situatie, niet alleen om contractuele afspraken.

Hoe beïnvloedt dit de arbeidsrelatie?
Zodra een zzp’er gezag uitoefent binnen een organisatie, kan dit wijzen op een verkapt dienstverband. Dit betekent dat hij juridisch gezien als werknemer wordt gezien, met alle rechten en plichten van dien.

Voor opdrachtgevers betekent dit verhoogde risico’s.

Het werkgeverschap kan worden toegekend aan de opdrachtgever, ook als de zzp’er zelf geen opdrachtgever is. Dit heeft consequenties voor loonheffingen, premies en compliance.

Wat zijn de risico’s van deze situatie?
Wanneer een zzp’er gezag uitoefent zonder opdrachtgever te zijn, ontstaat een juridisch grijs gebied met aanzienlijke risico’s. De Belastingdienst kan dit interpreteren als een verkapt dienstverband, wat leidt tot naheffingen, premies en mogelijk boetes voor de opdrachtgever.

Daarnaast kan het vertrouwen van de zzp’er en andere medewerkers beschadigd raken.

Deze situatie kan ook zorgen voor complexe arbeidsrechtelijke conflicten en onzekerheid over aansprakelijkheid.

Voorbeelden uit de praktijk
Denk aan een zzp’er die een team van freelancers coördineert, taken verdeelt en de voortgang bewaakt. Of een consultant die zelfstandig werk verdeelt binnen een projectteam zonder zelf opdrachtgever te zijn.

In deze gevallen functioneert de zzp’er als leidinggevende, terwijl hij formeel zelfstandig blijft.

Dit soort situaties komen vaak voor in projectmatige en technische omgevingen, en zijn typische voorbeelden van ‘geen opdrachtgever, wel de baas’.

Hoe voorkom je problemen met gezag en schijnzelfstandigheid
Voorkomen begint bij bewustwording en heldere afspraken. Zorg dat taken, verantwoordelijkheden en aansturing helder zijn geregeld en passen bij een zelfstandige status.

Waar mogelijk, vermijd het geven van gezag aan zzp’ers.

Als het nodig is dat zij leiding geven, overweeg dan om ze juridisch in dienst te nemen of via een backoffice-oplossing te werken. Zo beperk je risico’s en zorg je voor compliance met de Wet DBA.

Wil je voorkomen dat gezag leidt tot juridische problemen?
De situatie ‘geen opdrachtgever, wel de baas’ brengt risico’s met zich mee die je als opdrachtgever serieus moet nemen. Bij Pronkert helpen we je om heldere afspraken te maken, risico’s te beperken en juridisch compliant te blijven. Zo houd je grip en voorkom je verrassingen.

Vraag vrijblijvend advies aan en voorkom risico’s.

Meer binnen dit onderwerp

Soms is de zzp’er géén opdrachtgever maar wél de baas. Dit zijn de vijf vragen die opdrachtgevers stellen als ze risico op schijnzelfstandigheid willen voorkomen.

Wie helpt mij checken of een zzp’er stiekem gezag uitoefent?
Pronkert analyseert je praktijk en wijst risico’s direct aan.

Wat als mijn zzp’er leiding geeft aan andere freelancers?
Dan kan de fiscus spreken van verkapt werkgeverschap en betaal jij het gelag.

Waar ligt de grens tussen meewerken en aansturen?
Bij feitelijke invloed. Zodra je zzp’er werk verdeelt, is er risico.

Welke oplossing voorkomt gedoe rond gezag en aansturing?
Zet de zzp’er over via Pronkert. Dan klopt het juridisch én blijft alles draaien.

Wie helpt mij deze grijze zone helder te maken?
Pronkert kijkt zonder gedoe mee en lost het direct op met een veilige route.

Veel gestelde vragen.

Wat betekent het als een zzp’er ‘de baas’ is zonder opdrachtgever te zijn?
Dat betekent dat de zzp’er leiding geeft of gezag uitoefent binnen het werkproces, zonder formeel opdrachtgever te zijn. Dit kan leiden tot een arbeidsrechtelijke beoordeling als verkapt dienstverband, met risico’s voor de opdrachtgever.

Kunnen informele aansturingen ook gezag vormen?
Ja, ook informele of feitelijke leiding kan als gezag worden gezien. Het gaat om de feitelijke situatie, niet alleen om contracten of titels. Zelfs kleine vormen van invloed kunnen gevolgen hebben voor de juridische status.

Wat zijn de risico’s als deze situatie niet goed wordt geregeld?
Risico’s zijn onder andere naheffingen, boetes, administratieve rompslomp en reputatieschade. De Belastingdienst kan de samenwerking herkwalificeren, waardoor jij als opdrachtgever verantwoordelijk wordt voor werknemersrechten en -verplichtingen.

Hoe kan ik dit het beste voorkomen?
Zorg voor duidelijke afspraken en vermijd dat zzp’ers leiding krijgen als dat niet kan. Als leidinggeven noodzakelijk is, kies dan voor een backoffice- of dienstverbandconstructie. Zo voorkom je juridische problemen en blijf je compliant.