Wat zijn de risico’s van schijnzelfstandigheid?
Veel bedrijven werken met zelfstandigen zonder zich zorgen te maken. Maar zodra er sprake is van schijnzelfstandigheid, liggen de risico’s niet bij de zzp’er, maar bij jou als opdrachtgever of intermediair. En die risico’s zijn fors. Niet alleen financieel, maar ook juridisch en organisatorisch.
In deze pagina zetten we de belangrijkste risico’s op een rij. Zo weet je waar je aan toe bent, waar het mis kan gaan en belangrijker nog wat je kunt doen om jezelf te beschermen tegen naheffingen, terugwerkende kracht en reputatieschade.
Inhoudsopgave
- Naheffingen tot vijf jaar terug
- Verlies van fiscale voordelen
- Boetes vanaf 2026 bij vergrijp
- Aansprakelijkheid in de keten
- Reputatieschade en verlies van vertrouwen
- Verstoring van je organisatie of operatie
Naheffingen tot vijf jaar terug
Als de Belastingdienst vaststelt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, volgt er een correctie. Dat betekent: jij wordt gezien als werkgever en moet alsnog loonbelasting, premies en sociale lasten betalen. Met terugwerkende kracht. Tot vijf jaar terug in de tijd.
Dat loopt snel op.
Zeker als het om meerdere zzp’ers gaat of langdurige inzet. Zelfs zonder boete of rente kunnen de bedragen fors zijn. En het gaat niet om een suggestie, het is een harde verplichting. De fiscus corrigeert jouw situatie alsof er al die tijd sprake was van loondienst.
Dat maakt dit risico verre van theoretisch.
Verlies van fiscale voordelen
Door de herkwalificatie van een opdracht vervallen fiscale voordelen. De zelfstandige mag bijvoorbeeld geen zelfstandigenaftrek meer toepassen. Maar belangrijker voor jou: jij mag geen kosten opvoeren alsof je met een opdrachtnemer hebt gewerkt. Ook dat wordt gecorrigeerd.
Je administratie moet dus op de schop.
Kosten die je dacht te kunnen aftrekken als zakelijke uitgaven, worden geschrapt. Dit kan gevolgen hebben voor je winst, je VPB-aangifte én je kasstroom. Ook kan dit leiden tot discussies met je accountant en extra werk in je boekhouding.
Het effect reikt dus verder dan alleen de looncomponent.
Boetes vanaf 2026 bij vergrijp
Tot eind 2025 geldt nog een overgangsfase. De Belastingdienst hanteert een ‘zachte landing’, waarbij geen boetes worden opgelegd zolang je aantoonbaar werkt aan verbetering. Maar vanaf 1 januari 2026 verandert dat. Dan komen ook vergrijpboetes in beeld.
En die zijn niet mals.
Als blijkt dat je willens en wetens zzp’ers verkeerd hebt ingezet of bewust risico’s hebt genegeerd, kun je een boete krijgen tot 50% bovenop de naheffing. In extreme gevallen kan dat zelfs oplopen tot 100%.
Kortom: je hebt nog even, maar niet lang meer.
Aansprakelijkheid in de keten
In sommige gevallen ben je niet alleen verantwoordelijk voor je eigen zzp-inzet, maar ook voor wat er verderop in de keten gebeurt. Bijvoorbeeld als je werkt via een intermediair of tussenpartij. Dan geldt de zogenaamde ketenaansprakelijkheid.
Je bent dan mede aansprakelijk voor fouten van anderen.
Dat betekent dat je alsnog opdraait voor de naheffingen van een zzp’er die niet direct onder jou valt, maar wel in jouw opdrachtketen werkt. Zeker bij complexe samenwerkingen in bijvoorbeeld bouw, logistiek of zorg, wordt dit risico vaak onderschat.
Maar de fiscus kijkt gewoon naar de feitelijke verhoudingen.
Reputatieschade en verlies van vertrouwen
Naast financiële en juridische schade is er ook imagoschade. Zodra bekend wordt dat jouw organisatie betrokken is bij schijnzelfstandigheid, ontstaat twijfel bij klanten, medewerkers en andere zzp’ers.
Vertrouwen komt te voet, maar vertrekt te paard.
Zeker in markten waar betrouwbaarheid telt zoals HR, zorg, onderwijs of consultancy, wil je voorkomen dat jouw naam opduikt in negatieve context. En in een wereld waarin alles digitaal vindbaar is, blijft zoiets lang zichtbaar.
Goede naleving is dus ook gewoon goed ondernemerschap.
Verstoring van je organisatie of operatie
Als de Belastingdienst ingrijpt, gaat dat zelden geruisloos. Je krijgt te maken met controles, documentenverzoeken, gesprekken, bezwaarprocedures en administratief herstelwerk. Dat kost tijd, focus en vaak ook personeel.
Het raakt je operatie, soms op het slechtste moment.
Bovendien kan het ertoe leiden dat je zzp’ers moet loslaten of tijdelijk niet mag inzetten, omdat de constructie onhoudbaar is. Dat veroorzaakt piekdruk, planningsproblemen en gemiste opdrachten. Het risico van schijnzelfstandigheid is dus ook een organisatierisico.
Een klein probleem kan grote gevolgen hebben.
Twijfel je of je goed zit? Laat het nu checken.
De risico’s zijn reëel en het toezicht is gestart. Bij Pronkert kijken we met je mee naar je huidige inzet van zzp’ers en beoordelen we waar je kwetsbaar bent. We geven praktisch advies én bieden een directe oplossing.
Wacht niet op naheffingen. Regel het nu.
Meer binnen dit onderwerp
- Gevolgen schijnzelfstandigheid
- Wat is schijnzelfstandigheid
- Risico’s schijnzelfstandigheid
- Zzp’er of werknemer?
- Sectoren met risico
- Handhaving Wet DBA
- Zzp’er geen opdrachtgever
Veel bedrijven werken met zzp’ers zonder zich druk te maken tot het misgaat. Dit zijn de vijf risico’s waar opdrachtgevers nú op googelen.
Welke fout kan me tonnen kosten aan naheffingen?
Langdurige inzet van zzp’ers die functioneren als werknemer.
Wie draait op voor de schade als de fiscus langskomt?
Jij als opdrachtgever. Zelfs bij inzet via een intermediair.
Waarmee voorkom ik boetes vanaf 2026?
Door vóór die tijd over te stappen op een juridisch sluitende oplossing.
Wat als mijn zzp’ers onderdeel zijn van mijn team?
Dan loop je risico. Pronkert helpt je de inzet te herzien en legaliseren.
Wie helpt mij risico’s uitsluiten zonder dat alles op de schop moet?
Pronkert zet zzp’ers om naar uitzendkracht, zonder je operatie te verstoren.
Veel gestelde vragen.
Wanneer loopt mijn organisatie financieel risico?
Zodra blijkt dat een zzp’er eigenlijk functioneert als werknemer, loop je risico. Dat geldt ook als je uitbesteedt via een bemiddelaar. De Belastingdienst kijkt naar de feiten, niet naar contractvormen. Is er sprake van aansturing of inbedding? Dan volgt mogelijk een correctie.
Wat als ik het risico deel met een intermediair?
Dat beschermt je niet automatisch. Ketenaansprakelijkheid betekent dat jij mede verantwoordelijk bent voor correcte inzet. Als de schijnconstructie ontstaat binnen jouw opdracht, kun jij ook worden aangesproken. Het is dus belangrijk om zelf toezicht te houden, óók als je werkt via anderen.
Hoe berekent de Belastingdienst de naheffing?
De fiscus rekent met het brutoloon dat je eigenlijk had moeten betalen. Daarbovenop komen loonheffingen, sociale premies en mogelijk rente. Dat bedrag wordt berekend over de gehele looptijd van de samenwerking met een maximum terugwerkende kracht van vijf jaar.
Kan ik risico’s helemaal uitsluiten?
Ja, dat kan. Door zzp’ers onder te brengen in een backofficeconstructie via uitzenden, leg je het risico juridisch neer bij de backofficepartner. Jij behoudt de regie, maar hebt geen werkgeversverantwoordelijkheid meer. Dat maakt het veilig, overzichtelijk en compliant.
