Wanneer werkt een zzp’er eigenlijk in loondienst?
Veel opdrachtgevers denken dat een btw-nummer of een modelovereenkomst voldoende is om veilig samen te werken met een zelfstandige. Maar in de praktijk draait het om hoe de samenwerking écht is ingericht. Werkt de zzp’er volgens vaste werktijden, onder aansturing, binnen jouw structuur?
Dan is er juridisch gezien geen sprake meer van zelfstandig ondernemerschap maar van loondienst. En dat brengt risico’s met zich mee. In deze pagina ontdek je hoe snel een ‘zelfstandige’ eigenlijk werknemer blijkt te zijn.
Inhoudsopgave
- Wat bepaalt of iemand in loondienst is
- Wanneer inbedding verandert in werkgeverschap
- Welke signalen wijzen op een verkapt dienstverband
- Waarom structuur zwaarder weegt dan contractvorm
- Wat de Belastingdienst bekijkt bij controles
- Hoe je de inzet juridisch wél goed organiseert
Wat bepaalt of iemand in loondienst is
Volgens de wet zijn er drie elementen die bepalen of er sprake is van loondienst: arbeid, loon en gezag. Als die drie aanwezig zijn in een samenwerking, dan is het juridisch gezien een dienstverband ook al werk je samen met een zzp’er op basis van een overeenkomst van opdracht.
Het gaat dus niet om het papier, maar om de werkelijkheid.
Als jij bepaalt wat iemand doet, wanneer hij dat doet en hoe hij dat uitvoert, dan oefen je gezag uit. En zodra die gezagsverhouding aantoonbaar is, wordt de samenwerking gezien als loondienst. De Belastingdienst hanteert dat uitgangspunt consequent.
Wanneer inbedding verandert in werkgeverschap
Inbedding betekent dat iemand onderdeel wordt van jouw organisatie. Bijvoorbeeld doordat hij dezelfde systemen gebruikt, deelneemt aan werkoverleggen of vaste taken uitvoert in een team. Bij langdurige inzet verdwijnt het onderscheid tussen ‘extern’ en ‘intern’.
En daar begint het risico.
Zodra een zzp’er onderdeel wordt van de interne structuur, zonder duidelijk afgebakende opdracht, zonder eigen vrijheid — ontstaat de indruk van werknemerschap. Zeker als hij niet vervangbaar is of structureel nodig is om je operatie te laten draaien.
Dan schuift de relatie op richting loondienst.
Welke signalen wijzen op een verkapt dienstverband
Er zijn een aantal rode vlaggen die kunnen duiden op schijnzelfstandigheid. Denk aan vaste werktijden, aanwezigheidsplicht, gebruik van interne e-mailadressen of werkkleding, of het uitvoeren van werk dat ook door vaste medewerkers gedaan wordt.
Een ander signaal is directe aansturing.
Als jij bepaalt welke werkzaamheden iemand doet, hoe hij dat aanpakt en met welke middelen, dan is er sprake van gezag. Ook het ontbreken van ondernemersrisico bij de zzp’er, zoals doorbetaling bij ziekte of een gegarandeerd uurtarief, kan wijzen op een dienstbetrekking.
Het zijn deze details die tellen bij controle.
Waarom structuur zwaarder weegt dan contractvorm
Veel organisaties vertrouwen op hun overeenkomsten: netjes opgesteld, juridisch kloppend, vaak zelfs met een model van de Belastingdienst. Maar zodra de dagelijkse praktijk daar niet mee in lijn is, vervalt die juridische basis. De Belastingdienst kijkt niet naar de intentie op papier, maar naar de feitelijke situatie.
Structuur is leidend, niet het contract.
Zodra een zzp’er functioneert zoals een werknemer met vaste taken, hiërarchie en minimale zelfstandigheid wordt het contract irrelevant. Dan telt alleen de manier waarop de samenwerking is ingericht. En juist daar schatten veel bedrijven het risico te laag in.
Wat de Belastingdienst bekijkt bij controles
Tijdens controles kijkt de Belastingdienst naar drie dingen: aansturing, inbedding en zelfstandigheid. Ze spreken zzp’ers, bekijken de werksituatie, analyseren documenten en toetsen of er sprake is van gezag of afhankelijkheid. Eén afwijking kan al genoeg zijn om een samenwerking als loondienst te kwalificeren.
Het draait om de feiten, niet om de vorm.
Ook verklaringen van medewerkers, e-mailverkeer en roosters worden meegenomen. Als daaruit blijkt dat de zzp’er werkt onder leiding, in vaste structuren of zonder ondernemersrisico, volgt een herkwalificatie. En dat betekent: terugwerkende loonheffingen en correcties.
Hoe je de inzet juridisch wél goed organiseert
Wil je zzp’ers inzetten zonder risico, dan moet je kiezen: of je organiseert de samenwerking écht zelfstandig of je kiest voor een juridisch sluitende oplossing zoals uitzenden via een backoffice. Beide zijn mogelijk, maar vragen discipline.
Bij zelfstandige inzet geldt: duidelijke opdrachten, geen aansturing, en volledige vrijheid in uitvoering.
Bij inzet via een backoffice wordt de zzp’er uitzendkracht. De backofficepartij is juridisch werkgever, jij blijft opdrachtgever. Zo kun je iemand flexibel inzetten zonder dat je risico loopt op herkwalificatie. En dat is precies waar je zekerheid wint.
Twijfel je of jouw zzp’er echt zelfstandig werkt?
Veel opdrachtgevers hebben geen idee dat hun zzp’er juridisch eigenlijk werknemer is. En dat maakt het risico groot. Bij Pronkert brengen we dit snel en helder in kaart. Eén sessie, duidelijke conclusies en als het nodig is, direct een veilige oplossing.
Voorkom verrassingen. Check het nu
Meer binnen dit onderwerp
- Gevolgen schijnzelfstandigheid
- Wat is schijnzelfstandigheid
- Risico’s schijnzelfstandigheid
- Sectoren met risico
- Handhaving Wet DBA
- Zzp’er geen opdrachtgever
Veel opdrachtgevers denken veilig te zitten — maar in de praktijk blijkt de zzp’er gewoon werknemer. Vijf vragen die dat snel en scherp duidelijk maken.
Wie bepaalt of mijn zzp’er eigenlijk werknemer is?
De Belastingdienst. En die kijkt vooral naar aansturing, niet naar papier.
Wat maakt van een zzp’er juridisch een werknemer?
Als jij bepaalt wat, wanneer en hoe hij werkt is er gezag.
Wanneer loop ik risico op naheffing of correctie?
Als er sprake is van inbedding, vaste taken of aansturing in jouw team.
Waar zit het echte risico bij langdurige inzet?
Bij onduidelijke opdrachten en het langzaam inslijten in je structuur.
Hoe weet ik zeker dat ik goed zit?
Laat Pronkert je situatie toetsen. Eén check geeft helderheid én rust.
Veel gestelde vragen.
Wat is het verschil tussen een zelfstandige en een werknemer?
Een werknemer werkt onder gezag, met vaste werktijden, inbedding in het team en zonder ondernemersrisico. Een zelfstandige bepaalt zelf hoe hij werkt, wanneer en met welk resultaat. De Belastingdienst kijkt naar dit onderscheid in de praktijk, niet alleen op papier.
Kan een zzp’er juridisch werknemer zijn zonder dat ik het weet?
Ja, absoluut. Als de samenwerking gaandeweg verschuift, bijvoorbeeld doordat de zzp’er langer blijft, vaste taken krijgt of wordt aangestuurd, dan verandert de juridische status. Dat gebeurt vaak ongemerkt. Maar het effect is groot zodra er controle volgt.
Hoe groot is de kans dat ik dit verkeerd inschat?
Groot genoeg om serieus te nemen. Zeker als je al langer met dezelfde zelfstandige werkt, of in een sector zit waar veel schijnzelfstandigheid voorkomt. Veel bedrijven overschatten hun compliance en worden verrast als de Belastingdienst met andere ogen kijkt.
Wat is de veiligste manier om zzp’ers in te zetten?
De meest zekere route is via een backofficeconstructie. Dan sluit je het risico op loondienst juridisch af. Jij blijft bepalen wie je inzet, maar de juridische verantwoordelijkheid ligt bij de backofficepartij. Zo werk je flexibel én volledig compliant.
