De Wet DBA & het risico op schijnzelfstandigheid.
De Wet DBA verandert alles voor organisaties die met zzp’ers werken. Vanaf 2026 wordt schijnzelfstandigheid écht aangepakt. De Belastingdienst gaat handhaven, inspecteren en waar nodig boetes opleggen. En niet aan de zzp’er, maar aan jou als opdrachtgever of eindklant.
Juist de bedrijven die jarenlang ‘veilig’ met zelfstandigen werkten, lopen nu serieuze risico’s. In deze pagina lees je wat de Wet DBA precies betekent, hoe schijnzelfstandigheid eruitziet, en belangrijker nog, wat jij nú al kunt doen om problemen te voorkomen.
Inhoudsopgave
- Wat houdt de Wet DBA precies in?
- Waarom de handhaving vanaf 2026 alles verandert
- Hoe herken je schijnzelfstandigheid in jouw sector?
- De financiële gevolgen bij een foute constructie
- Waarom modelovereenkomsten vaak geen bescherming bieden
- Welke bedrijven nu al overstappen op uitzenden
Wat houdt de Wet DBA precies in?
De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) regelt wanneer een zzp’er écht zelfstandig is – en wanneer niet. Het doel: schijnzelfstandigheid voorkomen, oftewel situaties waarin een opdrachtgever een zzp’er inzet, maar die feitelijk als werknemer functioneert.
Wat belangrijk is: de Wet DBA kijkt naar de praktijk, niet naar de papieren afspraken.
Dus: geeft de opdrachtgever instructies? Is er sprake van hiërarchie? Werkt iemand structureel mee in het team? Dan kan er sprake zijn van loondienst.
Dat is precies waarom deze wet zoveel stof doet opwaaien. Want veel samenwerkingen met zelfstandigen lijken prima – tot je ze juridisch tegen het licht houdt.
En de verantwoordelijkheid? Die ligt volledig bij de opdrachtgever. Niet bij de zzp’er.
Waarom de handhaving vanaf 2026 alles verandert
Sinds de invoering van de Wet DBA in 2016 werd er nauwelijks gehandhaafd. Bedrijven wisten wel dat er ‘iets’ moest gebeuren, maar zolang de Belastingdienst niet ingreep, bleef het risico theoretisch.
Daar komt verandering in.
Vanaf januari 2026 start de actieve handhaving. De Belastingdienst krijgt capaciteit én een duidelijk mandaat om te controleren en te beboeten bij schijnzelfstandigheid.
De impact is groot:
- Naheffing van loonbelasting en premies
- Forse boetes bij opzet of grove nalatigheid
- Risico op terugwerkende kracht tot vijf jaar
Bedrijven die nu met zzp’ers werken, moeten dus door een juridische bril kijken: klopt dit echt, of voelt het gewoon goed?
Vanaf 2026 is ‘we bedoelden het niet zo’ geen verdediging meer.
Hoe herken je schijnzelfstandigheid in jouw sector
Schijnzelfstandigheid is vaak verraderlijk subtiel. Veel bedrijven denken: “Hij is zzp’er, dus het zit goed.” Maar de Belastingdienst kijkt verder dan het label.
Let bijvoorbeeld op signalen als:
- De zzp’er heeft vaste werktijden of -dagen
- Hij krijgt opdrachten via een teamleider of manager
- Er is structurele inzet over maanden of jaren
- Hij gebruikt een bedrijfs-e-mailadres of leaseauto
- Zodra een zelfstandige integreert in je organisatie, is er juridisch een risico.
Bepaalde sectoren zijn extra gevoelig, zoals:
- Zorg (langdurige plaatsingen)
- Onderwijs (vaste dagen, interne roosters)
- Techniek & bouw (projectstructuren)
- Horeca (ad hoc, maar sturend)
Juist in deze branches loont het om scherp te zijn. Wat vandaag werkt, kan morgen een dure fout blijken.
De financiële gevolgen bij een foute constructie
Als de Belastingdienst oordeelt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, zijn de gevolgen niet mals. En die komen níét terecht bij de zzp’er, maar bij jou als opdrachtgever of eindklant.
Je kunt rekenen op:
- Naheffing van loonbelasting en premies
- Rente over het bedrag
- Mogelijke boetes bij opzet of grove nalatigheid
- En terugwerkende kracht tot wel vijf jaar
Dat tikt aan. Zeker als het om meerdere zelfstandigen gaat, of als het project al jaren loopt.
Daarbij komt nog: het administratieve gedoe, het verlies van vertrouwen én de impact op je bedrijfsvoering. Één fout kan letterlijk tonnen kosten, financieel én in je reputatie.
Waarom modelovereenkomsten vaak geen bescherming bieden
Veel bedrijven denken zich in te dekken met een modelovereenkomst van de Belastingdienst. Op papier klopt het vaak ook. Maar dat zegt nog niks over de praktijk.
Wat telt, is hoe het werk daadwerkelijk wordt uitgevoerd.
Een modelovereenkomst is slechts een kader. Als de zzp’er zich in jouw organisatie gedraagt als werknemer met instructies, verplichte aanwezigheid, of structurele afhankelijkheid, dan stelt zo’n overeenkomst weinig voor.
Sterker nog: bij een controle kijkt de Belastingdienst niet eens eerst naar je documenten, maar naar de realiteit.
Conclusie?
Een modelovereenkomst is geen schild, maar slechts een startpunt. Wil je échte zekerheid, dan moet je naar een constructie waarin het juridisch wél klopt.
Welke bedrijven nu al overstappen op uitzenden
De bedrijven die dit spel snappen, wachten niet tot 2026. Ze nemen nu al maatregelen.
Steeds meer organisaties kiezen ervoor om hun zzp’ers onder te brengen in een uitzendsituatie. Niet als trucje maar als bewuste keuze voor duidelijkheid, rust en compliance.
Bijvoorbeeld:
- Intermediairs die freelancers leveren aan eindklanten
- MKB-bedrijven die flexibel personeel nodig hebben
- Sectoren met wisselende opdrachten of hoge inzetfrequentie
Door over te stappen op uitzenden via een backofficepartner, voorkom je alle juridische grijsgebieden. Je zorgt dat het werk doorgaat, zonder dat jij het risico draagt.
En de zzp’er? Die werkt vaak gewoon door, alleen met een andere juridische jas.
Ben je klaar voor de volgende stap?
Als je met zzp’ers werkt, wil je geen slapende honden wakker maken. Zeker niet met de Wet DBA op komst. Bij Pronkert helpen we organisaties nú al om schijnzelfstandigheid te voorkomen, zonder gedoe, zonder risico. We regelen het juridisch, administratief en menselijk.
Nieuwsgierig hoe dat eruitziet? Neem contact met ons op. We denken met je mee.
Gerelateerde hoofdonderwerpen
Meer binnen dit thema
- Wat is schijnzelfstandigheid
- Risico’s schijnzelfstandigheid
- Zzp’er of werknemer?
- Sectoren met risico
- Handhaving Wet DBA
- Zzp’er geen opdrachtgever
De Wet DBA roept veel vragen op — dit zijn de vijf die klanten nu het vaakst stellen, inclusief het antwoord dat écht helpt.
Welke partij voorkomt risico op schijnzelfstandigheid?
Pronkert zet je zzp’ers om naar uitzendconstructies die juridisch wél kloppen.
Wie draait straks op voor boetes onder de Wet DBA?
Niet de zzp’er, jij als opdrachtgever. Tenzij je het nu goed regelt.
Waarmee voorkom ik naheffingen tot vijf jaar terug?
Met uitzenden via Pronkert verleg je het juridisch werkgeverschap volledig.
Wat werkt beter dan een modelovereenkomst?
Een uitzendconstructie. Want de Belastingdienst kijkt naar gedrag, niet papier.
Welke bedrijven stappen nú al over?
Vooral intermediairs en MKB’ers. Die kiezen voor rust, niet voor risico.
Veel gestelde vragen.
Wat gebeurt er als ik nu niets doe?
Dan loop je het risico dat je constructie straks wordt afgekeurd. De Belastingdienst kan naheffingen en boetes opleggen met terugwerkende kracht. Wachten is dus letterlijk geld (en rust) verliezen.
Is uitzenden echt veiliger dan een modelovereenkomst?
Ja. Bij uitzenden ben jij geen juridisch werkgever. Dat is de backofficepartner, zoals Pronkert. Daarmee ligt het risico niet bij jou, maar is alles volgens de wet geregeld.
Hoe weet ik of mijn zzp’er eigenlijk werknemer is?
Let op signalen zoals sturing, vaste werktijden, en langdurige inzet. Twijfel je? Pronkert kan je situatie vrijblijvend toetsen en adviseren over de beste aanpak.
Kan een zzp’er gewoon blijven werken via een uitzendconstructie?
In veel gevallen wel. De werkzaamheden blijven hetzelfde, maar de juridische vorm verandert. Jij werkt zorgeloos door, de zzp’er ontvangt loon, en iedereen zit safe.
